Brak świadomości skali zagrożeń jest jedną z głównych przyczyn niebezpiecznych sytuacji w przemyśle. Wielu wypadków można by uniknąć poprzez posiadanie wiedzy o odpowiednim zabezpieczeniu przechowywanych i przelewanych substancji oraz umiejętność wykorzystania tej wiedzy w praktyce. Magazynowanie i gospodarowanie substancjami niebezpiecznymi to zagadnienie obszerne i szybko zmieniające się, niezmiennie jednak głównym celem bezpiecznego magazynowania jest ochrona środowiska, pracowników przy jednoczesnym zachowaniu jak najwyższej wydajności procesów technologicznych.

Wanny wychwytowe

Są podstawowym środkiem zapobiegającym niebezpiecznym rozlewom płynów w zakładach pracy. Służą jako miejsce dozowania płynów z pojemników i beczek. Chronią wody gruntowe przed zanieczyszczeniem, umożliwiają utrzymanie czystości w zakładzie pracy, jak również eliminują ryzyko wypadków w wyniku poślizgnięcia i upadku.

Co należy wziąć pod uwagę przy wyborze wanny?

Wanny wychwytowe muszą – zależnie od ich przeznaczenia – sprostać różnym wymaganiom. Wanny wychwytowe ze zintegrowanymi kieszeniami na widły nadają się optymalnie do transportu wózkiem widłowym na terenie zakładu pracy. Ponadto ważna jest także pojemność wychwytu. Wanna wychwytowa powinna w każdym przypadku być szczegółowo zbadana i certyfikowana.

Należy zwrócić uwagę na:

  • wymiar wanny
  • ‍pojemność wychwytową
  • ‍nośność
  • ‍ilość i wielkość składowanych pojemników
  • z kratownicą lub bez kratownicy
  • ‍jakie spełnia normy i jakie posiada certyfikaty 
  • czy jest potrzeba, aby wanna była uziemiona
  • ‍czy jest potrzeba łączenia wanien w jeden system
  • ‍czy jest potrzeba wjeżdżania na wannę wózkiem
  • ‍odporność na substancje chemiczne 
  • odporność na uszkodzenia mechaniczne

Jaki rozmiar wanny wychwytowej?

Wanna wychwytowa zapobiega wyciekom i utrzymaniu czystości i musi być w stanie zmieścić zawartość największego pojemnika lub co najmniej 10% składowanej ilości. Jeśli na terenie ochrony wód dopuszczalne jest składowanie materiałów niebezpiecznych dla wód gruntowych wanna wychwytowa musi być w stanie zmieścić 100% całej składowanej ilości.

Jaki materiał wanny wychwytowej?

Do składowania materiałów niebezpiecznych dla wód gruntowych, zapalnych, jak np. oleje i lakiery stosuje się wanny wychwytowe ze stali nierdzewnej, alternatywnie cynkowane lub lakierowane. Do składowania agresywnych chemikaliów, jak np. kwasy i zasady, najlepiej sprawdzą się wanny wychwytowe ze stali szlachetnej albo tworzywa sztucznego HDPE. Zależnie od właściwości i potencjału zagrożenia materiałów niebezpiecznych należy podjąć właściwe środki, np. dla kwasów lub ługów należy przewidzieć specjalne wkłady z PE do wanny wychwytowej.

Ogólna zasada, którą można traktować jako dobrą praktykę to kierowanie się materiałem pojemnika, w którym dana substancja została dostarczona przez producenta.

Wanny przeznaczone do składowania chemikaliów wykonane są z polietylenu w czarnym kolorze kryjącym zanieczyszczenia w 100% z recyklingu lub surowym HDPE w kolorze żółtym lub niebieskim. Wysokiej jakości palety mają wytrzymałą konstrukcję, odporną na eksploatację w trudnych warunkach przemysłowych. Monolityczna, bezspoinowa konstrukcja, nadmiarowa pojemność wychwytu wycieków, wyjmowane kratki samocentrujące oraz szerokie wnęki w podstawie dla podnoszenia wózkami widłowymi dają pewność i wygodę w stosowaniu. Opcjonalna rampa wjazdowa dla palet kwadratowych na 4 beczki jest pewnie mocowana do palety i umożliwia ładowanie beczek ręcznym wózkiem. Efektywne wykorzystanie powierzchni magazynowej daje możliwość wyboru palet w układzie kwadratowym lub szeregowym.

Co w przypadku cieczy palnych?

W przypadku mediów zapalnych trzeba uwzględnić przepisy przeciwpożarowe. Jeśli występuje atmosfera wybuchowa, to konieczne jest przestrzeganie dyrektywy ATEX 2014/34/EU. Przy składowaniu cieczy zapalnych pomieszczenie magazynowe musi być odpowiednie, tzn. ze stałą wentylacją, ochroną przeciwwybuchową i konstrukcyjną ochroną przeciwpożarową. Nie można pominąć jednego z najważniejszych aspektów - temperatury składowania.

Przykład: zamiana standardowej wanny wychwytowej na wannę z dodatkowym zabezpieczeniem zbiorników IBC z cieczą zapalną- pułapką ogniową.

Stalowa wanna ociekowa o pojemności 1400 litrów ze zintegrowanym przerywaczem ognia została zaprojektowana, aby umożliwić bezpieczne przechowywanie cieczy palnych w zbiornikach IBC, zgodnie z ochroną PPOŻ i dopuszczeniem FM (opcjonalnie VdS)

W przypadku rozszczelnienia zbiornika IBC podczas pożaru cała jego zawartość jest przechwytywana, co zapobiega: rozlaniu cieczy, jej parowaniu, tworzeniu palnych mieszanin par z powietrzem, rozprzestrzenianiu ognia, dodatkowo po podłączeniu do instalacji tryskaczowej może nastąpić automatyczne gaszenie pożaru.

Korzyści

  • ochrona przed zapłonem palnych cieczy wydostających się z uszkodzonego pojemnika 
  • dodatkowa pojemność 400 litrów na środek gaśniczy przewidziana na wypadek zadziałania instalacji gaśniczej 
  • przeciwdziałanie przepełnieniu, które mogłoby spowodować rozprzestrzenianie się palnej cieczy 
  • kompleksowa ochrona przed rozpryskiwaniem 
  • łatwa obsługa dzięki prowadnicom rolkowym umożliwiającym umieszczenie palety za pomocą wózka widłowego 
  • mobilność – posiada uchwyt dla wózka 
  • spełnienie wymogów audytów ubezpieczycieli 
  • możliwość składowania substancji palnych bliżej stanowiska pracy

Zagrożenia

Magazynowanie i gospodarowanie substancjami niebezpiecznymi to zagadnienie bardzo dynamiczne, którego głównym zadaniem jest ochrona pracowników przy jednoczesnym zachowaniu jak najwyższej wydajności procesów technologicznych. Dlatego też warto wziąć pod uwagę przepisy związanie ze składowaniem, m. in.:

W karcie charakterystyki substancji składowanej (inaczej MSDS/SDS czyli Material Safety Data Sheet)  w punkcie dotyczącym magazynowania można zastosować specjalne wymagania wobec pomieszczeń lub pojemników magazynowych (w tym ścianki zatrzymujące i wentylacja), reakcje niezgodne, warunki składowania (temperatura / powietrze / wilgotność / światło itp.), szczególne wymagania dla urządzeń i sprzętu elektrycznego oraz zalecenia dotyczące  antystatyczności oraz temperatury składowania. MSDS zawiera opis zagrożeń związanych z użytkowaniem substancji, jej podstawowe dane fizykochemiczne oraz wskazówki dotyczące bezpiecznego jej użytkowania i magazynowania. Jeżeli dana substancja stanowi zagrożenie dla otoczenia producent jest zobowiązany umieścić w karcie charakterystyki stosowny piktogram, umożliwiający szybka identyfikację i przyporządkowanie danej substancji do jednej  - lub kilku - grup zagrożeń, zgodnie z przepisami GHS.

Przepisy

Dodatkowo każdy zakład pracy powinien kierować się wewnętrznymi procedurami, ale także rozporządzeniami wynikającymi z ustawy

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r., W sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy

§93.1. Materiały niebezpieczne należy przechowywać w miejscach i opakowaniach przeznaczonych do tego celu i odpowiednio oznakowanych. 2. Pomieszczenia, aparatura, środki transportu, zbiorniki i opakowania, w których są stosowane, przemieszczane lub przechowywane materiały niebezpieczne powinny być odpowiednie do właściwości tych materiałów.

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska

§96. Niedopuszczalność kumulowania zagrożeń; instrukcje składowania, pkt. 2 W magazynach powinny być wywieszone instrukcje określające sposób składowania, pakowania, załadunku i transportu materiałów niebezpiecznych; z treścią instrukcji należy zapoznać pracowników zatrudnionych przy tych pracach.

Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. - O substancjach chemicznych i ich mieszaninach

Art. 21., pkt. 1 Pojemniki i zbiorniki służące do przechowywania substancji niebezpiecznych lub mieszanin niebezpiecznych oraz pojemniki i zbiorniki służące do pracy z tymi substancjami lub mieszaninami, rurociągi zawierające substancje niebezpieczne lub mieszaniny niebezpieczne lub służące do ich transportowania oraz miejsca, w których są składowane znaczące ilości substancji niebezpiecznych lub mieszanin niebezpiecznych, powinny być należycie oznakowane, w tym opatrzone znakami ostrzegawczymi.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r., W sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów

§7.1. Przy używaniu lub przechowywaniu materiałów niebezpiecznych pożarowo należy:
1) wykonywać wszystkie czynności związane z wytwarzaniem, przetwarzaniem, obróbką, transportem lub składowaniem materiałów niebezpiecznych zgodnie z warunkami ochrony przeciwpożarowej określonymi w instrukcji bezpieczeństwa pożarowego, o której mowa w § 6, lub zgodnie z warunkami określonymi przez producenta;
2) utrzymywać na stanowisku pracy ilość materiału niebezpiecznego pożarowo nie większą niż dobo-we zapotrzebowanie lub dobowa produkcja, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej;
4) przechowywać materiały niebezpieczne pożarowo w sposób uniemożliwiający powstanie pożaru lub wybuchu w następstwie procesu składowania lub wskutek wzajemnego oddziaływania;

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25 sierpnia 2015 r. w sprawie sposobu oznakowania miejsc, rurociągów oraz pojemników i zbiorników służących do przechowywania lub zawierających substancje stwarzające zagrożenie lub mieszaniny stwarzające zagrożenie

§5.1. Miejsca, w których substancje stwarzające zagrożenie lub mieszaniny stwarzające zagrożenie są składowane w znaczących ilościach, oznakowuje się piktogramami określającymi rodzaj zagrożenia zgodnie z załącznikiem V do rozporządzenia nr 1272/2008 lub znakami ostrzegawczymi określonymi w załączniku do rozporządzenia, zawierającymi takie same symbole, chyba że odpowiednia informacja o zagrożeniach stwarzanych przez substancje lub mieszaniny jest umieszczona na opakowaniach takich substancji lub mieszanin.

Ponad krajowymi normami i standardami skojarzonymi ze składowaniem są FM Global, zharmonizowane w Polsce PN-EN 14470-1 PN-EN14470-2 oraz amerykańskie OSHA i NFPA oraz EPA, SPCC.

Powiązane produkty